(для каго)

он много сделал для науки — ён шмат зрабіў для навукі

непроницаемый для воды — непранікальны для вады

книга для детей — кніга для дзяцей

для мастера это дело простое — для майстра гэта справа простая

для своего времени это было достижением — для свайго часу гэта было дасягненнем

я это сделаю только для вас — я гэта зраблю толькі дзеля вас

всё для победы — усё дзеля (для) перамогі

угостить для праздника — пачаставаць дзеля свята

вагон для курящих — вагон для курцоў

мешок для картофеля — мяшок на бульбу (для бульбы)

кадка для капусты — кадушка пад (на) капусту (для капусты)

прибор для бритья — прыбор для галення (брыцця)

для него это непосильно — для яго гэта не пад сілу, яму гэта не пад сілу

для своих лет он очень развит — для сваіх гадоў (на свае гады) ён вельмі развіты

для чего? — нашто?, навошта?, для чаго?

для того, чтобы — для таго, каб

не для чего — няма чаго, няма дзеля чаго

для вида — для віду, для выгляду

говорить про кого-либо — гаварыць пра каго-небудзь, гаварыць аб кім-небудзь

это не про тебя писано разг. — гэта не для цябе пісана

про себя — сам сабе, (тихо) паціху

думать про себя — думаць сам сабе

читать про себя — чытаць паціху

про запас — у запас

ни за что ни про что — ні за што ні пра што, без дай прычыны

требовать помощи — патрабаваць дапамогі

требовать объяснений — патрабаваць (дамагацца) тлумачэнняў

он слишком много требует — ён вельмі шмат патрабуе (вымагае)

это дело требует большого опыта — гэта справа патрабуе вялікага вопыту

больной требует абсолютного покоя — хвораму (для хворага) патрэбен абсалютны пакой

растение требует ухода — расліне патрэбен догляд, расліна патрабуе догляду

его требует начальник — яго выклікае начальнік

меня требуют домой — мяне клічуць (завуць) дамоў

снег тяготит кровлю — снег абцяжарвае дах

тёплая одежда его тяготила — цёплае адзенне абцяжарвала яго

меня тяготит его присутствие — мне ў цяжар яго прысутнасць (для мяне з'яўляецца цяжкім яго прысутнасць)

его тяготили воспоминания — яго прыгняталі (мучылі) успаміны

быть в тягость кому-либо — быць цяжарам для каго-небудзь

в эпоху Великой Октябрьской социалистической революции — у эпоху Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі

делегация направляется в Москву — дэлегацыя накіроўваецца ў Маскву

по дороге в Минск — па дарозе ў Мінск

поставить в условия — паставіць ва ўмовы

вникать во все детали — унікаць ва ўсе дэталі

ходить в школу — хадзіць у школу

ехать в Минск — ехаць у Мінск

поехать в деревню — паехаць у (на) вёску

вода превращается в пар — вада ператвараецца ў (на) пару

разорвать в куски — разарваць на кускі (кавалкі)

в среду — у сераду

ровно в пять часов — роўна ў пяць гадзін, роўна а пятай гадзіне

в полдень — у поўдзень, апоўдні

в четверть второго — у чвэртку на другую (другой)

в полночь — апоўначы, у поўнач

во время революции — у час рэвалюцыі

в то время — у той час, тым часам

в летнее время — у летні час, летняй парой

в ту ночь — у тую ноч, той (тае) ночы

в последнее время — у апошні час, апошнім часам

выполнить в один месяц — выканаць за адзін месяц

пятилетку в четыре года — пяцігодку ў (за) чатыры гады

сделать в один приём — зрабіць за адзін прыём

мат в два хода — мат за два хады

триста рублей в месяц — трыста рублёў на (у) месяц

баллотироваться в депутаты — балаціравацца ў дэпутаты

поступить в секретари — паступіць за сакратара (у сакратары, сакратаром)

обратиться в милицию — звярнуцца ў міліцыю (да міліцыі)

мальчик весь в отца — хлопчык увесь у бацьку (выліты бацька)

ток в три ампера — ток у (на) тры амперы

длиной в два метра — даўжынёй два метры, даўжынёй на (у) два метры

весом в килограмм — вагой з кілаграм

не в обиду будь сказано — не ў крыўду кажучы

сделать в насмешку — зрабіць на смех (дзеля смеху)

сказать в шутку — сказаць жартам

в пользу кого-чего — на карысць каго-чаго

завернуть в бумагу — загарнуць у паперу

обуться в валенки — абуцца ў валёнкі

играть в шашки — гуляць у шашкі

во весь рост — на ўвесь рост

во всю ширину — на ўсю шырыню

в стране социализма — у краіне сацыялізму

это было в 1905 году — гэта было ў 1905 годзе

во всём — ва ўсім, ува ўсім

в двух километрах от села — за два кіламетры ад сяла

в пяти минутах ходьбы от города — у пяці мінутах хады ад горада

в пятом часу — а пятай гадзіне

быть в чине капитана — быць у чыне капітана, быць капітанам

служить в дворниках — служыць дворнікам (за дворніка)

драма в стихах — драма ў вершах, драма вершам

волосы в завитках — валасы ў завітках, валасы завіткамі

комедия в трёх актах — камедыя ў трох актах (з трох актаў, на тры акты)

выигрыш в темпе — выйгрыш у тэмпе, выйгрыш тэмпу

недостаток в овощах — недахоп гародніны

разница в двух годах — розніца на два гады

ошибка в пяти копейках — памылка на пяць капеек

в-третьих — па-трэцяе

в-двадцатых — па-дваццатае

быть в раздражении — быць у раздражненні

быть в дружбе с кем — быць у сяброўстве з кім, сябраваць з кім

быть всё время в работе — быць увесь час у рабоце, увесь час працаваць, рабіць

наследство в деньгах — спадчына ў грашах

глагол в третьем лице — дзеяслоў у трэцяй асобе

в самых лестных выражениях — у самых прыемных выразах

взять за руку — узяць за руку

движение за мир — рух за мір

выйти за дверь — выйсці за дзверы

ему за сорок — яму за сорак, яму больш за сорак

мороз уже за двадцать градусов — мароз ужо за дваццаць градусаў

за километр отсюда — за кіламетр адсюль

за месяц перед этим — за месяц перад гэтым

взять за образец — узяць за ўзор

сделать что за кого-либо — зрабіць што за каго-небудзь

голосовать за предложение — галасаваць за прапанову

принять кого за своего знакомого — палічыць каго за свайго знаёмага

купить за рубль — купіць за рубель

по рублю за килограмм — па рублю за кілаграм

сесть за рояль — сесці за раяль

сесть за стол — сесці за стол

стать за пульт — стаць за пульт

за полночь — за поўнач

за годы Советской власти — за гады Савецкай улады

за два дня работа будет закончена — за два дні работа будзе закончана

за отчётный период — за справаздачны перыяд

выйти за ворота — выйсці за вароты

за три дома от угла — за (праз) тры дамы ад рога

взяться за работу — узяцца за работу (працу)

взяться за перо — узяцца за пяро

сидеть за столом — сядзець за сталом

за работой — за работай

стоять за станком — стаяць за станком

слово за вами — слова за вамі

следить за порядком — сачыць за парадкам

бумага за номером 225 — папера за нумарам 225

за подписью секретаря — за подпісам сакратара

за горой — за гарой

читать книгу за книгой — чытаць кнігу за кнігай

год за годом — год за годам

идти за водой — ісці па ваду

послать за доктором — паслаць па доктара

зайдите за мной — зайдзіце па мяне

идти за ягодами — ісці ў ягады

поехать за дровами — паехаць у (па) дровы

следить за чьей-либо мыслью — сачыць за чыёй-небудзь думкай

ухаживать за женщинами — заляцацца да жанчын

ухаживать за больным — даглядаць хворага

смотреть за детьми — глядзець дзяцей

за ним водятся грешки — за ім водзяцца грашкі

за ним есть эта привычка — у яго ёсць гэта прывычка

дело стало за немногим — справа стала за малым

задержка за деньгами — затрымка ў грашах

очередь за вами — ваша чарга, за вамі чарга

за отсутствием сведений — з-за адсутнасці звестак

за недостатком времени — з-за недахопу (праз недахоп, з прычыны недахопу) часу

за молодостью лет — па маладосці гадоў

высказывания за и против — выказванні за і супраць

плыть по морю — плыць па моры

идти по дороге — ісці па дарозе

лазить по горам — лазіць па гарах

книги разложены по всему столу — кнігі разложаны па ўсім стале

по гладкому дну — па гладкім дне

по голому телу — па голым целе

ударить по спине — ударыць па спіне

идти по самому берегу — ісці ўздоўж (каля) самага берага

идти по улице — ісці па вуліцы (вуліцай)

дорога пролегала по болоту — дарога ішла балотам (па балоце)

по Северному Кавказу — па Паўночным Каўказе

ходить по комнате — хадзіць па пакоі

летать по воздуху — лятаць па паветры

приказ по второму полку — загад па другім палку

тепло расходится по всему организму — цяпло разыходзіцца па ўсім арганізме

рассадить всех по местам — рассадзіць усіх па месцах

идти по следу зверя — ісці па следу звера

плыть по течению — плыць па цячэнню

идти по солнцу — ісці па сонцу

по следам противника — па слядах праціўніка

корабль шёл по ветру — карабель ішоў з ветрам

по направлению к городу — у кірунку (напрамку) да горада

по всем направлениям — ва ўсіх кірунках (напрамках)

работать по профсоюзной линии — працаваць па прафсаюзнай лініі

кампания по выборам в Верховный Совет Беларуси — кампанія па выбарах у Вярхоўны Савет Беларусі

дебаты по законопроекту — дэбаты па законапраекту

комиссия по составлению резолюции — камісія па складанню рэзалюцыі

кружок по изучению истории партии — гурток па вывучэнню гісторыі партыі

мероприятия по повышению урожайности — мерапрыёмствы па павышэнню ўраджайнасці

речь по аграрному вопросу — прамова па аграрнаму пытанню

он врач по профессии — ён урач па прафесіі

соревнования по футболу, по лыжам, по шахматам — спаборніцтвы па футболу, па лыжах, па шахматах

по расписанию — па раскладу

по приказу командира — па загаду камандзіра

работать по плану — працаваць па плану

начинать работу по гудку — пачынаць працу па гудку

это нам принадлежит по праву — гэта нам належыць па праву

по выбору — па выбару

по желанию — па жаданню

узнать по голосу, по глазам — пазнаць па голасе (па голасу), па вачах

вызывать по фамилии — выклікаць па прозвішчу

по правилам игры — па правілах гульні

по сообщениям газет — паводле паведамленняў газет

по моему мнению — на маю думку, на мой погляд

по его зову все явились — па яго закліку (на яго заклік) усе з'явіліся

ехать пароходом и по железной дороге — ехаць параходам і па чыгунцы (і чыгункай)

послать по почте — паслаць па пошце (поштай)

сообщить по телеграфу — паведаміць па тэлеграфу (па тэлеграфе, тэлеграфам)

говорить по телефону — гаварыць па тэлефоне

сделать что-либо по ошибке — зрабіць што-небудзь па памылцы

по знакомству — па знаёмству

не явиться на работу по болезни — не з'явіцца на працу па хваробе (з прычыны хваробы)

по разным причинам — па розных прычынах

старший по возрасту — старэйшы па ўзросту

ранний по времени — ранні па часу

добрый по характеру — добры па характару (характарам)

узнать по глазам — пазнаць па вачах

товарищ по университету — таварыш па універсітэту

брат по отцу — брат па бацьку

родственники по жёнам — сваякі па жонках

заниматься по часу в день — займацца па гадзіне ў дзень

по году не писал писем — па году не пісаў пісем

по выходным дням — у выхадныя дні (выхаднымі днямі)

по праздникам — у святы (святамі)

по утрам — раніцамі

я не видел его по целым неделям — я не бачыў яго цэлымі тыднямі

собираться по четвергам — збірацца па чацвяргах (чацвяргамі)

по весне — вясной, увесну

по осени — увосень, восенню

по рублю штука — па рублю штука

дать детям по яблоку — даць дзецям па яблыку

по разу — па разу

стрелять по противнику — страляць па праціўніку (у праціўніка)

стрелять по окопу, по блиндажам — страляць па акопе, па бліндажах

стучать по столу — стукаць па стале

плакать по мужу — плакаць па мужу

скучать по детям — сумаваць па дзецях (аб дзецях)

войти в воду по пояс — увайсці ў ваду па пояс

по сей день — па гэты дзень (да гэтага дня)

по сие время — да гэтага часу

по сегодня — да сённяшняга дня

он пошёл по воду — ён пайшоў па ваду

идти в лес по ягоды — ісці ў лес у ягады

по истечении срока — па сканчэнні тэрміну (пасля заканчэння тэрміну)

по одному человеку в ряд — па адным чалавеку ў рад

по два человека — па два чалавекі

по три рубля — па тры рублі

по четыре километра в час — па чатыры кіламетры ў гадзіну

по пяти, по семи, по десяти — па пяць, па сем, па дзесяць

по двадцати, по сорока, по пятидесяти, по сто — па дваццаць, па сорак, па пяцьдзесят, па сто

по пятисот, по семисот, по девятисот — па пяцьсот, па семсот, па дзевяцьсот

по двое, по трое — па двое, па трое

по полтора, по полторы — па паўтара, па паўтары

в глаза говорить (сказать) — у вочы гаварыць (сказаць)

глаза б (мои) не видели кого-чего — вочы мае не бачылі б каго-чаго, вочы (мае) не глядзелі б на каго-што

глаза горят у кого (чьи) на что — вочы гараць у каго (чые) на што

глаза на лоб лезут — вочы на лоб лезуць (вылазяць)

делать большие глаза, смотреть большими глазами — рабіць вялікія вочы, глядзець вялікімі вачамі

куда глаза глядят (идти, брести) — куды вочы глядзяць (ісці, брысці)

куда ни кинь глазом — куды ні кінь вокам

лезть на (в) глаза кому — лезці на (ў) вочы кому

на глаз — на вока

на глаза не показываться (не попадаться) — на вочы не паказвацца (не пападацца)

на глазах чьих (у кого, кого) — на вачах чыіх (у каго, каго)

ни в одном глазу (глазе) — ні ў адным воку

отвести глаза кому на что — адвесці вочы кому на што

с глаз долой (уйти, убраться и т.п.) — прэч з вачэй (пайсці)

с глазу на глаз — з вока на вока, вока на вока, сам-насам

смотреть (глядеть) во все глаза (в оба глаза) — глядзець пільным вокам

хоть глаз выколи — хоць вока выкалі

не спускать глаз с кого-либо — не зводзіць (не спускаць) вачэй з каго-небудзь, мець на воку каго-небудзь

за глаза — за вочы

беречь пуще глаза — берагчы як зрэнку вока

дурной глаз — паганае вока

в глазах чьих — у вачах чыіх

на глаза чьи — на вочы чые

за глаза (достаточно, хватит) — аж занадта

невооружённым глазом — простым (няўзброеным) вокам

простым глазом — простым вокам

с пьяных глаз — з п'яных вачэй

с какими глазами появиться (показаться) куда — з якімі вачамі з'явіцца (паявіцца, паказацца) куды

глаза на мокром месте у кого — вочы на мокрым месцы ў каго

глаза слипаются — вочы зліпаюцца

глаз не казать — вачэй не паказваць

глаз не показывать — вачэй не паказваць

глазом не моргнуть — вокам не (з) маргнуць

вскинуть глаза (глазами) — ускінуць (узняць) вочы

выплакать (все) глаза — выплакаць (усе) вочы

высмотреть глаза — прагледзець вочы

замазать глаза кому — замазаць вочы каму

закрыть глаза на что — заплюшчыць вочы на што

запустить глаза куда — усунуць нос куды

колоть глаза кому — калоць вочы каму

мозолить глаза кому — мазоліць вочы каму

открыть глаза кому на что — адкрыць вочы каму на што

проглядеть глаза — прагледзець вочы

продрать глаза — прадраць (пралупіць) вочы

проплакать (все) глаза — праплакаць (усе) вочы

просмотреть глаза — прагледзець вочы

пялить глаза — лупіць вочы

есть глазами — есці вачамі

играть глазами — падморгваць

измерить глазами — змераць вачамі, акінуць вокам

искать глазами — шукаць вачамі

пожирать глазами — есці вачамі

стрелять глазами — страляць вачамі

бить в глаза — біць у вочы

бросаться в глаза — кідацца ў вочы

вырасти на глазах чьих — вырасці ў вачах чыіх

глядеть смерти (опасности, гибели и т.п.) в глаза — глядзець смерці (небяспецы, гібелі и т.п.) у вочы

лезть в глаза (на глаза) — лезці ў вочы (на вочы)

смотреть (глядеть) в глаза кому — глядзець у вочы каму

смотреть (глядеть) прямо (смело) в глаза чему — глядзець прама (смела) ў вочы чаму

смотреть (глядеть) на что чьими глазами — глядзець на што чыімі вачамі

тыкать в глаза — пароць вочы

в глаза не видать кого — у вочы не бачыць каго

в глазах двоит — у вачах дваіцца

в глазах двоится — у вачах дваіцца

в глазах рябит — у вачах стракаціць

в глазах темнеет — у вачах цямнее

в глазах (перед глазами) стоять — у вачах (перад вачамі) стаяць

за глаза (говорить, ругать, называть и т.п.) — за вочы (гаварыць, лаяць, называць и т.п.)

из глаз (скрыться, исчезнуть, пропасть и т.п.) — з вачэй (схавацца, знікнуць, прапасці и т.п.)

как бельмо на глазу — як бяльмо на воку

насколько хватает глаз, куда достаёт глаз — як вокам скінуць (схапіць, ахапіць, акінуць, згледзець)

не в бровь, а (прямо) в глаз — не ў брыво, а ў вока

не верить своим глазам — не верыць сваім вачам

не знать, куда глаза деть — не ведаць, куды вочы дзець

не сводить глаз — не зводзіць вачэй

не успеть глазом моргнуть (мигнуть) — не паспець вокам маргнуць

ни аза в глаза не знать (не понимать и т.п.) — нічагуткі не ведаць

положить на стол — палажыць на стол

сесть на место — сесці на месца

двигаться на восток — рухацца на ўсход

спешить на работу — спяшацца на працу

взять на себя поручение — узяць на сябе даручэнне

подписка на заём — падпіска на пазыку

отпуск на месяц — адпачынак на месяц

хватит на всех — хопіць на ўсіх

помножить на четыре — памножыць на чатыры

разделить на три — падзяліць на тры

перевести на русский язык — перакласці на рускую мову

слово оканчивается на гласный — слова канчаецца на галосны

взять на некоторое время — узяць на некаторы час

на этот раз — на гэты раз

на следующий день — на другі дзень

на страх врагам — на страх ворагам

испытание на прочность — вырабаванне на трываласць

разведка на нефть — разведка на нафту

глух на одно ухо — глухі на адно вуха

на свежую голову — на свежую галаву

верить на слово — верыць на слова

на всякий случай — на ўсякі выпадах

сводить на нет — зводзіць на нішто

похож на брата — падобны на брата (да брата)

характером он походил на отца — характарам ён быў падобны да бацькі (на бацьку)

сесть на вёсла — сесці на вёслы (за вёслы)

на другой день — на другі дзень, другім днём

на улице — на вуліцы

гардины на окнах — гардзіны на вокнах

на военной службе — на вайсковай службе

сидеть на заседании — сядзець на пасяджэнні

на приёме у врача — на прыёме ў доктара

на моих глазах — на маіх вачах

на нём лежала великая ответственность — на ім ляжала вялікая адказнасць

пальто на вате — паліто на ваце

играть на рояле — іграць на раялі

говорить на русском языке — гаварыць на рускай мове

стоять на часах — стаяць на варце

дыра на дыре — дзірка на дзірцы

на бегу — на бягу

на скаку — на скаку

на деле — на справе

на словах — на словах

ехать на пароходе — ехаць на параходзе (параходам)

прилетел на самолёте — прыляцеў самалётам (на самалёце)

на восьмом месяце — на восьмым месяцы

на моей памяти — за маёй памяццю (на маёй памяці)

на этих днях — гэтымі днямі

двое на вёслах, один на руле — два на вёслах (за вёсламі), адзін на рулі (за рулём)

нате! — наце!

вот тебе (и) на! — вось табе (і) на!, вось табе (і) маеш!

удариться о камень — ударыцца (выцяцца) аб камень

волны бьются о берег — хвалі б'юцца аб бераг

бок о бок — бок у бок, плячо ў плячо

в ту пору — у той час

весть о победе — вестка аб перамозе (пра перамогу)

лекция об основах ленинизма — лекцыя аб асновах ленінізму

говорить о литературе — гаварыць пра літаратуру (аб літаратуры)

я вспоминаю о тебе — я ўспамінаю пра цябе (аб табе)

плакать о ком-либо — плакаць па (аб) кім-небудзь

ты обо мне не горюй — ты па мне (аба мне) не бядуй

палка о двух концах — палка з двума канцамі

стол о трёх ножках — стол на трох ножках (з трыма ножкамі)

о заре — на світанні

о весне — вясной, увесну

палец о палец не ударил — пальцам не паварушыў, пальцам аб палец не ўдарыў

о радость! — о радасць!

он нашёл у неё человек двадцать гостей — ён застаў у яе чалавек дваццаць гасцей

найти применение — знайсці прымяненне

врач нашёл его здоровым — урач прызнаў (палічыў, знайшоў) яго здаровым

как вы его находите? — якой вы думкі пра яго (што вы пра яго думаеце?)

туча нашла на солнце — хмара найшла на сонца

блажь (дурь) нашла на кого — дур найшоў на каго

нашла тоска — найшла (апанавала, агарнула) туга

нашло много гостей — найшло (панаходзіла) шмат гасцей

нашла коса на камень погов. — найшла каса на камень

пример мужества — прыклад (узор) мужнасці

взять для примера — узяць для прыкладу (за ўзор)

он является для нас примером — ён з'яўляецца для нас узорам (прыкладам)

приведём пример — прывядзём (возьмем) прыклад

решение примеров — рашэнне прыкладаў

для примера — для прыкладу

к примеру сказать — напрыклад

не в пример прочим — не тое што (не так як) іншыя

его рассказ не в пример интереснее — яго расказ значна (непараўнана) цікавейшы

принадлежность к коммунистической партии — прыналежнасць (належнасць) да камуністычнай партыі

канцелярские принадлежности — канцылярскія прылады

письменные принадлежности — пісьмовыя прылады

бритвенные принадлежности — прылады для галення

принадлежности машины — прыладдзе (для) машыны

столярские принадлежности — сталярскія інструменты

рыболовные принадлежности — рыбалоўныя снасці (прылады, прыпасы)

постельные принадлежности — пасцельныя рэчы

принадлежности туалета — рэчы туалету

по принадлежности — каму (куды) належыць

обратиться по принадлежности — звярнуцца да каго (куды) належыць

передать по принадлежности — перадаць каму (куды) належыць

угрызения совести — мукі (дакоры, згрызоты) сумлення

не за страх, а за совесть — добрасумленна, не з-за страху, а па сумленню

по совести говоря — шчыра кажучы

поработали на совесть — папрацавалі сумленна (як мае быць)

сделка с совестью — здзелка (гешэфт) з сумленнем

ни стыда, ни совести — ні сумлення, ні сораму

без зазрения совести — без усялякага сораму, бессаромна

для очистки (успокоения) совести — для ўласнага заспакаення, для ачысткі сумлення

со спокойной совестью — са спакойным сумленнем

иметь что-либо на совести — мець што-небудзь на сумленні

свобода совести — свабода веравызнання

на совесть —

а) (добросовестно) сумленна, як мае быць

б) (без документов) на павер

по (чистой) совести — сумленна

идти (поступать) против (своей) совести — ісці (паступаць) проціў (супроць) (свайго) сумлення

лежит на совести чьей — ляжыць на сумленні чыім

примириться со своей совестью — прымірыцца са сваім сумленнем

надо (пора) и совесть знать — трэба ж і сумленне мець

совести хватило у кого — сумлення хапіла ў каго

не хватило совести — не хапіла сумлення

продать совесть — прадаць сумленне

голос совесть — голас сумлення

брать руками — браць рукамі

брать тему для диссертации — браць тэму для дысертацыі

брать мальчика с собой — браць хлопчыка з сабой

брать детей на воспитание — браць дзяцей на выхаванне

брать такси — браць таксі

брать билеты в театр — браць білеты ў тэатр

брать уроки — браць урокі

брать налоги — браць падаткі

брать цену — браць цану

брать обещание — браць абяцанне

брать песок — браць пясок

брать цитату — браць цытату

брать пример — браць прыклад

брать в плен — браць у палон

меня берёт сомнение — мяне бярэ (агортвае, ахоплівае, апаноўвае) сумненне

собаки брали кабана — сабакі бралі вепрука

поезд брал подъём — поезд браў пад'ём

брать не количеством, а качеством — браць не колькасцю, а якасцю

работа брала много силы — работа брала многа сілы

лопата не берёт мёрзлой земли — рыдлёўка не бярэ мёрзлай зямлі

брать вправо — браць управа

брать ответственность — браць адказнасць

брать на учёт — браць на ўлік

сегодня рыба хорошо берёт — сёння рыба добра бярэ (бярэцца)

брать грибы — браць (збіраць) грыбы

брать начало — браць пачатак

в рот не брать — у рот не браць

брать чью-либо сторону — станавіцца на чый-небудзь бок

брать за бока — браць за бакі (шкірку)

брать верх — браць верх

брать в оборот (в работу) — браць у работу

брать быка за рога — браць быка за рогі

брать волю — браць волю

брать своё — браць сваё

брать себя в руки — браць сябе ў рукі

брать голыми руками — браць голымі рукамі

брать измором — браць зморам

брать в клещи — браць у клешчы

брать за глотку — браць за горла

брать за жабры — браць за жабры

брать за сердце — браць за сэрца

брать за живое — браць за жывое

брать на абордаж — браць на абардаж

брать на буксир — браць на буксір

брать на душу — браць на душу

брать на мушку — браць на мушку

брать на себя — браць на сябе

брать с бою — браць з бою

наша (ваша) берёт — наша (ваша) бярэ

брать прицел — браць прыцэл

брать слово обратно (назад) — браць слова назад

брать на цугундер — браць на цугундар

брать за шиворот — браць за каўнер (за шкірку)

взять палку в руку — узяць палку ў руку

взять за руку — узяць за руку

взять тему для диссертации — узяць тэму для дысертацыі

взять с собой детей — узяць з сабой дзяцей

взять мальчика на воспитание — узяць хлопчыка на выхаванне

взять в солдаты уст. — узяць у салдаты

взять штраф — узяць штраф

взять город — узяць горад

взять власть в свои руки — узяць уладу ў свае рукі

взять хитростью — узяць хітрасцю (хітрыкамі)

взять живьём — узяць жыўцом

взять слово (с кого) — узяць слова (з каго)

взял страх — узяў (агарнуў, ахапіў, апанаваў) страх

взять хлеба в магазине — узяць хлеба ў магазіне

сколько он взял за работу? — колькі ён узяў за работу

это дерево нож не возьмёт — гэтага дрэва нож не возьме

взять высоту — узяць вышыню

взять на учёт — узяць на ўлік

рыба взяла — рыба ўзяла

взять лошадь на уздечку — узяць каня на аброць

взять жену — узяць жонку

взять ответственность на себя — узяць адказнасць на сябе

взять под защиту — узяць пад абарону

взять в рот — узяць у рот

взять аккорд — узяць акорд

высоко взял (о пении) — высока ўзяў

взять влево — узяць улева

взять направление — узяць кірунак (напрамак)

взять под руку — узяць пад руку

взять на заметку — узяць пад увагу

взять в скобки — узяць у дужкі

он взял да и сделал — ён узяў ды і зрабіў

а я возьми да и скажи ему — а я ўзяў ды сказаў яму

с чего ты взял? — адкуль ты ўзяў?

наша взяла! — наша ўзяло!

ни дать ни взять — якраз, як дзве кроплі вады

взять верх — узяць верх

взять своё — узяць сваё

взять курс — узяць курс

взять прицел — узяць прыцэл

взять взаймы — пазычыць

взяло за сердце — узяло за сэрца

взять себя в руки — узяць сябе ў рукі

взять за правило — узяць за правіла

взять быка за рога — узяць быка за рогі

взять за душу — узяць за душу

взять в работу — узяць у работу

взять за живое — узяць за жывое

взять грех на душу — узяць грэх на душу

взять за жабры — узяць за жабры

взять голыми руками — узяць голымі рукамі

взять инициативу — узяць ініцыятыву

взять в переплёт — узяць у пераплёт

взять на мушку — узяць на мушку

взять под козырёк — узяць пад казырок

взять с бою — узяць з бою (боем)

взять в клещи — узяць у абцугі

взять в оборот — узяць у работу

взять в толк — дабраць розуму, зразумець

взять за горло — узяць за горла

взять на поруки — узяць на парукі

взять на буксир — узяць на буксір

взять на себя смелость — асмеліцца

чёрт возьми! — каб яго (яе, іх) чорт узяў!

вдали послышался голос — удалечыні пачуўся голас

высокий голос — высокі голас

романс для двух голосов — раманс для двух галасоў

голос критики — голас крытыкі

право голоса — права голасу

решающий голос — рашаючы голас

поднять голос в защиту — узняць голас у абарону

голос в голос — голас у голас

подать голос — падаць голас

во весь голос — на ўвесь голас

в один голос — у адзін голас

повышать голос на кого — павышаць голас на каго

не своим голосом (кричать) — не сваім голасам (крычаць)

с чужого голоса — з чужога голасу